Οι σημερινές μητροπόλεις διαφέρουν κατά μεγάλο βαθμό σε σχέση με την κατάσταση τους στο παρελθόν. Διαφέρουν στις χρήσεις, στο μέγεθος ακόμα και στη μορφή (ιδίως οι νέες χωρίς ιστορικό κέντρο). Σημαντικό ρόλο γι ‘αυτό διαδραμάτισε η γνωστή σε όλους ταχύτητα μεταφοράς ανθρώπων ή αγαθών. Στη φυσική, ως ταχύτητα ενός σώματος ορίζεται ο ρυθμός μεταβολής της θέσης του ως προς το χρόνο. Μαθηματικά δηλαδή δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια παράγωγο, τίποτα παραπάνω από έναν τύπο, που έμελλε όμως να αλλάξει ριζικά τον κόσμο, όχι μόνο ως προς την υλική του κατάσταση, αλλά κατάφερε να εγκαθιδρύσει και μια κυρίαρχη κουλτούρα, την κουλτούρα της ταχύτητας, την κουλτούρα του «ταχύτερου».

Που χρησιμοποιείται η ταχύτητα?

Η ταχύτητα χρησιμοποιείται κατά γενική ομολογία για να χαρακτηρίσει την μετακίνηση διάφορων σωμάτων ή στοιχείων, από πυραύλους και πολεμικά αεροπλάνα μέχρι το φως και το πόσο τρέχει το τζάγκουαρ στη ζόυγκλα. Αυτό, όμως που θα μας απασχολήσει είναι η ταχύτητα μέσα στην πόλη και δη στην μητρόπολη. Η ταχύτητα λοιπόν σε αυτόν τον ορισμένο γεωγραφικό χώρο αναφέρεται κυρίως στην κυκλοφορία των μεταφορικών μέσων, είτε συλλογικού τρόπου μετακίνησης (Δημόσια Συγκοινωνία) είτε ατομικού (ΙΧ, περπάτημα, ποδήλατο). Τα μεταφορικά μέσα όπως είπαμε και παραπάνω, μετακινούν είτε εμπορεύματα είτε ανθρώπους, αυτό όμως μέσα στην πόλη δεν παίζει τεράστιο ρόλο για την ταχύτητα τους.

Γιατί είναι σημαντική?

Η ταχύτητα λοιπόν στον αστικό χώρο είναι σημαντική διότι κατέφερε το εξής αξιοπρόσεκτο πράγμα, να μετασχηματίσει τον ίδιο τον αστικό χώρο στον οποίο διαδραματίζονταν. Δηλαδή, με απλά λόγια άλλαξε την πόλη. Μα πως έγινε αυτό? Με τα μέσα μεταφορά που είπαμε παραπάνω. Όσο άλλαζε η τεχνολογία και η τεχνική έτσι άλλαζαν και τα μεταφορικά μέσα, τα όποια διαφοροποιούνταν το έναν από το άλλο κυρίαρχα στο θέμα «ταχύτητα». Το περπάτημα αντικαταστάθηκε από το άλογο, το μεμονωμένο άλογο από την άμαξα, η άμαξα από το τρένο (στην πόλη ως τραμ ή μετρό) και τέλος το τρένο από το αυτοκίνητο, το πάνθεον των αστικών μεταφορών, έναν μέσο-σύμβολο. Πότε κανένα άλλο μέσο δεν αντιμετωπίστηκε σαν αυτό, το αυτοκίνητο ήταν η λύτρωση από τα όρια της πόλης, από τα όρια της συλλογικής μετακίνησης, ήταν η αποθέωση της ατομικότητας που για κάποιους σήμαινε ασφάλεια, άνεση, ησυχία, απόλαυση και κυρίως επιβολή. Ήταν ένας τρόπος να δηλώσεις ξεκάθαρα την ύπαρξη σου στο δημόσιο χώρο του δρόμου, καθώς δεν ήσουν ένας αδύναμος πεζός αλλά ένας δυναμικός οδηγός αυτοκινήτου, αυτοκινήτου με ταχύτητα που σπάει τα φράγματα και τους περιορισμούς.

Ποια λοιπόν είναι η λέξη κλειδί? Ταχύτητα. Η ταχύτητα άλλαξε κατά μεγάλο ποσοστό τη μορφή και τη δομή των πόλεων (αυτό δεν είναι απόλυτο, καθώς υπάρχουν και ένα σωρό άλλοι σημαντικοί παράγοντες, ωστόσο μην επεκταθούμε). Η ταχύτητα λοιπόν, είτε ήταν του αυτοκινήτου είτε του τρένου, γέννησε μια νέα γεωγραφία, αυτήν των μητροπόλεων (Λονδίνο, Παρίσι, Νέα Υόρκη κα). Οι μητροπόλεις είναι αστικές συσσωρεύσεις με διάφορα χαρακτηριστικά, όπως πληθυσμός, ύπαρξη οικονομικών και διοικητικών μονάδων, κόμβοι τεχνολογίας και μεταφορών. Για να γίνουν όλα αυτά όμως, οι μητροπόλεις ήθελαν δυναμική. Επομένως, ήθελαν κάτι που να τις διαφοροποιεί από την παλιά πυκνοδομημένη πόλη, ήθελαν δηλαδή την ταχύτητα, προκειμένου να απλωθούν (να βγει και λίγο κέρδος για το κατασκευαστικό κεφάλαιο από την υπέρμετρη εκμετάλλευση του εξωαστικού και περιαστικού χώρου) να δημιουργήσουν δίκτυα και σχέσεις εξάρτησης και να κυριαρχήσουν στον χώρο, η κάθε μία όπως μπορούσε.

Όμως δεν άλλαξαν μόνο πόλεις και δεν συντελέσθηκε η μετατροπή ορισμένων σε μητροπόλεις, όπως ειπώθηκε παραπάνω άλλαξε και κάτι άλλο αρκετά σημαντικό. Αυτό πρόκειται για την φιλοσοφία της μετακίνησης, αφού αρχίζει να εδραιώνεται σταδιακά η αποθέωση του ταχύτερου, που θα ελαχιστοποιήσει τις αποστάσεις και δεν θα περιορίζεται από τον παράγοντα απόσταση. Άρα, ο χώρος μεταμορφώνεται κάτι σχετικό, είναι μια συνάρτηση του χρόνου (παράδειγμα δεν λέμε πόσο απέχει στην καθημερινή επικοινωνία, αλλά αντίθετα πόση ώρα κάνεις να πας). Ο χώρος και ο χρόνος με αυτόν τον τρόπο γίνονται ένα, ενοποιούνται σε μια νέα φιλοσοφία, τη φιλοσοφία της ταχύτητας, που θυσιάζει τα πάντα προκειμένου να «βγει πρώτη». Μάλιστα, η φιλοσοφία αυτή δεν χαρακτηρίζει μόνο το αμάξι, αλλά και ακόμα και ορισμένες φορές τον πεζό.

Κυρίαρχη Διαχείριση από τα αφεντικά

Και όλα αυτά τι μας νοιάζουν? Μας νοιάζουν γιατί πάνω σε αυτή τη λογική συντελείται ένα τεράστιο σύνολο διαδικασιών στην πόλη και όχι μόνο, μας νοιάζουν γιατί πάνω σε αυτή τη λογική στηρίζεται η κυρίαρχη διαχείριση των αφεντικών για τις ζωές μας, τον χρόνο και τον χώρο μας. Τα αφεντικά και το κράτος τους μέσα από την εγκαθίδρυση τέτοιου είδους λογικών και πρακτικών προσπαθούν να μας πείσουν πως είμαστε εμπορεύματα, πως πρέπει να μετακινούμαστε με ελάχιστο χρόνο γιατί έτσι θα ελαχιστοποιηθεί και το κόστος, προσπαθούν να μας κάνουν τμήματα μιας πολύ καλά συναρμολογημένης και εξίσου καλά ελεγχόμενης σειράς παραγωγής. Όπως μεταφέρονται τα προϊόντα σε ένα φορντικού τύπου εργοστάσιο, έτσι και μείς πρέπει να μεταφερόμαστε από το Α σημείο στο Β με απόλυτη ακρίβεια και ταχύτητα, το ενδιάμεσο δεν μας πολυκαίει, είναι κάτι ανούσιο, δεν προσφέρει τίποτα, είναι χαμένος χρόνος.

Τα παραπάνω λοιπόν έρχονται να αποδείξουν γιατί οι σημερινές μητροπόλεις έχουν αυτή τη μορφή υλική και κοινωνιολογική. Από υλικής πλευράς, με μια απλή παρατήρηση σε διάφορες μητροπόλεις του κόσμου κυριαρχούν μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι που διατρέχουν τον αστικό ιστό, που τον τεμαχίζουν σε δεκάδες κομμάτια και επιβλητικοί κόμβοι, ισόπεδοι ή ανισόπεδοι οι οποίοι πλαισιώνουν τους μεγάλους οδικούς αγωγούς. Μέσα σε αυτούς το αυτοκίνητο αναπτύσσει ανενόχλητο μεγάλες ταχύτητες. Για όσους δεν τον παίρνουν, η λύση που προτείνει το κράτος είναι άλλη: «Πάρτε το μετρό», που σημαίνει υπόγεια μετακίνηση, άρα μηδενική ή ελάχιστη παρουσία στο δημόσιο χώρο της πόλης.

Επομένως διαμορφώνεται ένα αστικό τοπίο, γεμάτο ανυπέρβλητους όγκους, με ένα δημόσιο χώρο αποστειρωμένο και άδειο, αφού επάνω του κυκλοφορούν μόνο μεταλλικές κατασκευές με τέσσερις ή λιγότερες ρόδες, και οι ενδεχόμενοι χρήστες του είναι κλεισμένοι στα υπόγεια δίκτυα, αρκετά μέτρα κάτω από τη γη, να ικανοποιούν την ανάγκη τους για μετακίνηση.
Από κοινωνιολογικής πλευράς τώρα, μια καπιταλιστική κοινωνία με τις αξίες του πλουτισμού, της εξατομίκευσης, του κανιβαλισμού, και άλλων τόσων αποτυπώνεται για τα καλά στο περιβάλλον της μητρόπολης. Οι περισσότεροι χρήστες του δημόσιου χώρου αποξενωμένοι, βιαστικοί και αγχωμένοι, χωρίς καμία διάθεση για συναναστροφή χρησιμοποιούν την πόλη αφού το μόνο που τους νοιάζει είναι η ταχύτητα, ακυρώνουν την ουσία και τον πραγματικό χαρακτήρα της πόλης που δεν είναι άλλος από συλλογικό έργο.

Η απάντηση μας

Είναι καιρός λοιπόν για την απάντηση μας, είναι καιρός να οργανωθούμε και να γίνουμε ανυποχώρητοι. Είναι καιρός να τελειώνουμε με τη φιλοσοφία της ταχύτητας. Οι πόλεις πρέπει να μετασχηματιστούν ξανά, από πόλεις μηχανές να καταστούν πόλεις του παιχνιδιού, πόλεις του βιώματος, πόλεις με ανθρώπινους ρυθμούς, πόλεις με ιστορική και ταξική μνήμη, πόλεις κοινωνικές και όχι πεδίο για real estate επενδύσεις. Τα αφεντικά δεν θέλουν τον ταξικό εχθρό τους στο δημόσιο χώρο, και μέσω της ταχύτητας τα πετυχαίνουν περίφημα. Γι’ αυτό λοιπόν επιτέλους ο δημόσιος χώρος της πόλης να αποκτήσει το στίγμα μιας διαφορετικής κουλτούρας και πρακτικής, να εμπεδωθεί για τα καλά στους φασίστες, τους μπάτσους και τα αφεντικά πως δεν παίζουν μόνοι τους. Και ποιος πρέπει να το κάνει αυτό? Εμείς! Εμείς οι αόρατοι, εμείς οι παρανομοποιημένοι εργάτες/τριες, εμείς οι απλήρωτοι/ες, εμείς οι φοιτητές/τριες, εμείς οι εργαζόμενοι/ες που έχουμε καταλάβει τα υλικά συμφέροντα μας και τα βρίσκουμε στην τάξη μας και όχι σε επίπλαστες ενότητες. Είναι καιρός, να επανακοποιηθούμε το δημόσιο χώρο, να μπλοκάρουμε την σχέδια των αφεντικών για πόλεις μεγαθήρια που το μόνο που κάνουν είναι να αναπαράγουν τον αποκλεισμό και την κερδοφορία, να βγούμε όπως είδη κάνουν πολλοί από μας και να κυκλοφορήσουμε, να καταστήσουμε την μετακίνηση ένα βίωμα και όχι ένα κρίκο εργοστασιακής παραγωγής.

Και όλα αυτά, έχοντας στο νου πως δεν είναι ξεκομμένα από το κυρίαρχο κοινωνικό και οικονομικό σχηματισμό. Αντίθετα, εντάσσονται στο ευρύτερο πλαίσιο υποτίμησης και ελέγχου της εργασίας και των ζωών μας. Είναι αναγκαίο λοιπόν, η οργάνωση μας, να είναι συνολικότερη, οργανώμενη και ταξική, για να τελειώνουμε μια για πάντα με τον καπιταλισμό και τους καλοθελητές του.

lev

Ο δημόσιος χώρος της πόλης μπορεί να χρησιμοποιηθεί απ’ όλους τους κατοίκους της και όλοι θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε αυτόν. Αυτό λοιπόν λέει το κράτος και η νομοθεσία του σε πολύ γενικές γραμμές για τον δημόσιο χώρο, μια αναμφίβολα αφηρημένη έκφραση. Πάνω κάτω βέβαια το ίδιο θα σου πει και ένας απλός και φιλήσυχος πολίτης. Μαζί με το τι είναι ο δημόσιος χώρος μπορεί να σου απαριθμήσουν και ένα ή δύο παραδείγματα ενός τέτοιου χώρου. Η πλειοψηφία συνήθως λέει πάρκα και πλατείες, είτε μικρά είτε μεγάλα, ξεχνάει όμως κάτι? Την ουσία του δημόσιου χώρου, που δεν είναι άλλη από τον δρόμο.

Ο δρόμος καταλαμβάνει ένα μεγάλο κομμάτι της πόλης, ξεπερνάει το 20% της επιφάνειας του αστικού ιστού και αποτελεί ένα αξιοσημείωτο δίκτυο για την πόλη(άλλα δίκτυα είναι τα τηλεπικοινωνιακά, της ύδρευσης και της αποχέτευσης κ.α.). Η έννοια του δρόμου εμπεριέχει την ένωση, καθώς φέρνει κοντά περιοχές μεταξύ τους ή μεμονωμένες δραστηριότητες. Ακόμα, ο δρόμος είναι ο καμβάς της πόλης, αυτού του κατεξοχήν κοινωνικού και δημόσιου οργανισμού, πάνω σε αυτόν τον καμβά χτίζονται σχέσεις, αλληλεπιδρούν διαφορετικές κουλτούρες, αντιλήψεις, ενισχύεται η συναναστροφή και η κοινωνικότητα. Μέσα στον δρόμο φαίνονται συμπεριφορές είτε συλλογικές είτε ατομικές. Ο δρόμος έχει μια σαφή πολιτική χρήση, δεν είναι ένας ουδέτερος χώρος αποφορτισμένος από τις ταξικές και κοινωνικές συγκρούσεις. Αντίθετα ως η ουσία του δημόσιου χώρου και η «μαγιά» που δένει την πόλη, ο δρόμος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με πολιτικά ή κοινωνικά κινήματα. Μεγάλο παράδειγμα αυτού οι διαδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα σε αυτόν.

Αφού λοιπόν κατανοούμε ότι ο δρόμος είναι η ακρογωνιαία λίθος της πόλης, είναι φυσικό και το ίδιο το κράτος να επιθυμεί τη βέλτιστη διαχείριση που θα του προσδώσει τα μέγιστη οφέλη. Φαινομενικά, θα έλεγε κανείς «μα καλά τι λέτε, σιγά μην διαχειρίζεται το κράτος το δρόμο. Μα δεν βλέπετε πως όλοι δρόμοι είναι χάλια?». Και όμως, τι σημαίνει «χάλια» και για ποιον? Χάλια για τα αυτοκίνητα, χάλια για τους πεζούς, χάλια για τους μετανάστες και τις μετανάστριες, χάλια για τους νοικοκυραίους, χάλια για τα αφεντικά? Χάλια για ποιους και γιατί?

Στις παραπάνω απορίες απαιτείται ουσιαστική απάντηση. Ο δρόμος είναι «χάλια» γι’ αυτούς που δεν θέλει το κράτος, και αυτοί είναι οι μετανάστριες και οι μετανάστες, οι άστεγοι, οι αγωνιζόμενοι, οι άνθρωποι με ειδικές ανάγκες, εκείνοι που διαφοροποιούνται και δεν ανέχονται την κυρίαρχη αφήγηση.

Αντίθετα, ο δρόμος είναι στρωμένος με ροδοπέταλα στα αυτοκίνητα, καθώς το πεζοδρόμιο με τον καιρό στένεψε, οι μικρού πλάτους οδοί των παλιών και ιστορικών κέντρων διαπλατύνθηκαν με αναντίστοιχο για την πολεοδομική τους σημασία τρόπο, παρκαρισμένα αυτοκίνητα κατάπιαν τον ελάχιστο εναπομείναντα δημόσιο χώρο, μεγάλες λεωφόροι με ισόπεδους και ανισόπεδους κόμβους χαράχτηκαν, φτιάχνοντας ένα πάνθεον από «μεγαλειώδη έργα», μια συλλογή από αγωγούς ταχύτητας θα μπορούσε να πει κανείς, κ.α. Είναι ακόμα στρωμένος με κόκκινο χαλί για τους μαγαζάτορες πάσης φύσεως που με τα τραπεζοκαθίσματα καταναλώνουν την τελευταία σπιθαμή δημόσιου χώρου, είτε λωρίδας κίνησης πεζών είτε ενός πεζόδρομου. Αλλά και είναι επίσης ελκυστικά καθησυχαστικός γι’ αυτούς που χρειάζονται και γουστάρουν την ασφάλεια και την τάξη, είτε αυτοί είναι καθημερινοί αντιδραστικοί μα πάνω απ’ όλα «φιλήσυχοι» έλληνες πολίτες, είτε αφεντικά, είτε το κράτος τους. Εξ’ αυτού και ο συνωστισμός μπάτσων σε κάθε γωνία, η παρουσία κλουβών των ΜΑΤ δίπλα σε επιλεγμένα σημεία, η ύπαρξη καμερών και η ολοένα και αυξανόμενη γενικευμένη επιτήρηση του δημόσιου χώρου.

Έτσι λοιπόν προκύπτει ένα εύλογο ερώτημα «τι να κάνουμε?». Η απάντηση δεν είναι δεδομένη, δεν υπάρχει σειρά οδηγιών χρήσης, υπάρχει όμως θέληση και μάλιστα η ταξική θέληση εκείνων που καταπιέζονται και οφείλουν να διεκδικήσουν το δρόμο ως το χώρο πολιτικής και κοινωνικής έκφρασης και παρουσίας τους. Να διεκδικήσουν το δρόμο προκειμένου να βιώσουν πραγματικές καταστάσεις και όχι διαμεσολαβημένες από το θέαμα, όπως το αχαλίνωτο περπάτημα για shopping.Να διεκδικήσουν το δρόμο ως τον χώρο ανεμπόδιστης κίνησης και στάσης τους, χωρίς ασταμάτητους προληπτικούς ελέγχους, χωρίς απαγορεύσεις, χωρίς φόβο. Να διεκδικήσουν το δρόμο για την ισχυροποίηση των δεσμών μεταξύ τους αλλά και με την πόλη.

Άρα, είναι πλέον αναγκαίο το ανταγωνιστικό κίνημα να διεκδικήσει πιο δυναμικά το δημόσιο χώρο, όχι μονάχα τις πλατείες και τα πάρκα, μα και τον δρόμο. Είναι αναγκαίο ο δρόμος, να απελευθερωθεί από μπάτσους και λογικές καταστολής και επιτήρησης, να απελευθερωθεί από τυχόν ολοκληρωτικές και φασιστικές λογικές, αλλά και να απελευθερωθεί από την πλήρη κυριαρχία του αυτοκινήτου, ενός μέσου αποθέωσης της ατομικιστικής θεώρησης όχι μόνο της μετακίνησης, αλλά και της ζωής εν τέλει. Είναι ζωτικής σημασίας στο σήμερα για εμάς που δεχόμαστε την επίθεση των αφεντικών και του κράτους και δε συμμεριζόμαστε τα συμφέροντα τους, να οργανωθούμε και να προτάξουμε την επιθυμία για συλλογική παρουσία στο δημόσιο χώρο, να σπάσουμε το φόβο και να εμφανιστούμε, να μην αφήσουμε ο κοινωνικός χώρος του δρόμου να γίνει ένα ολοκληρωτικά αποστειρωμένο κάτεργο και μείς να κλειστούμε στα σπίτια μας.

Ωστόσο, για να μην ξεχνιόμαστε το ζήτημα της οικειοποίησης του δρόμου δεν είναι ξεκομμένο από τη γενικότερη κοινωνική κατάσταση. Η επιθυμία για αλλαγή της συνθήκης στο δρόμο, οφείλει να συνδυαστεί και με την επιθυμία για γκρέμισμα και αλλαγή ολόκληρου του συστήματος της εκμετάλλευσης και της εξαθλίωσης.

lev

Έρχεται η ανάπτυξη και οι επενδύσεις λέει η κυβέρνηση και με ιδιαίτερο ζήλο συνεχίζει τον «αγώνα» της για να μειώσει το «δυσβάστακτο δημόσιο χρέος». Πάνω λοιπόν σε αυτήν την «τεράστια» προσπάθεια που κάνει η κυβέρνηση εδώ και μερικά χρόνια προς όφελος του προλεταριάτου, και όχι της αστικής τάξης, επιχειρηματιών, εφοπλιστάδων κ.α. ταξικών αδερφών τους όπως λένε κάποιοι περίεργοι, έστησε το ΤΑΙΠΕΔ(Ταμείο Αξιοποίησης Περιουσίας Δημοσίου) . Το ταμείο εμπνεόμενο από όραμα παρουσιάζεται ως εξής: «Το ΤΑΙΠΕΔ υλοποιεί ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο πρόγραμμα αξιοποίησης της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου με τρόπο που αφενός θα συμβάλλει αποφασιστικά στη μείωση του δημόσιου χρέους και αφετέρου θα δημιουργεί τις βάσεις για την επανεκκίνηση της αναπτυξιακής διαδικασίας στη χώρα μας με πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία.», δηλαδή πρόκειται για ταμείο σωτήρα ,όχι αστεία.

Μέσα σε αυτό το ταμείο λοιπόν , στοιβάζονται υποθέσεις ακινήτων και όχι μόνο του Δημοσίου, για «αξιοποίηση», ή αλλιώς δωράκι σε όποιον επιχειρηματικό όμιλο θελήσει να τα αποκτήσει. Ένα από αυτά είναι το πρώην αεροδρόμιο στο Ελληνικό, το οποίο έχει σταματήσει να λειτουργεί από τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Έπειτα από παρουσίαση του χώρου σε διάφορους μνηστήρες( εννέα συμμετοχές από επτά διαφορετικές χώρες εντός και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης)το ΤΑΙΠΕΔ επέλεξε τον καλύτερο, και δεν είναι άλλος από τον όμιλο LAMDA DEVELOPMENT,κάτι σε Λάτση παραπέμπει αυτό, όμιλος με παρελθόν και μέλλον για το κατασκευαστικό κεφάλαιο στην ελλάδα με έργα όπως golden hall και Athens mall(φροντίζει και για τα ψώνια μας δηλαδή) κ.α. εδώ το συμφωνητικό της 31^ης μαρτίου «Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΤΑΙΠΕΔ, κατά τη σημερινή του συνεδρίαση και μετά από τη θετική γνωμοδότηση του Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων, ανακήρυξε ομόφωνα την Εταιρία Lamda Development Α.Ε. Προτιμητέο Επενδυτή για την απόκτηση του 100% των μετοχών της Ελληνικό Α.Ε.. Είχε προηγηθεί η υποβολή ξεχωριστών γνωμοδοτήσεων (fairness opinions) από τους ΧρηματοοικονομικούςΣυμβούλους του ΤΑΙΠΕΔ, Citigroup και Piraeus Bank, οι οποίοι έκριναν δίκαιη και εύλογη την τελική οικονομική προσφορά, ύψους 915 εκ. ευρώ, της Εταιρίας και του επενδυτικού σχήματος που τη στηρίζει».

Αφού ολοκληρώθηκε το deal μεταξύ ΤΑΙΠΕΔ και LAMDA , η εταιρεία έχει στα χέρια της με αρκετά μεγάλη έκταση (περίπου 6500 στρ) σε σημαντικό σημείο στα νότια της Αθήνας να κάνει το παιχνίδι της. «Στόχος είναι να δημιουργηθεί, στη βάση ενός ολοκληρωμένου και συνεκτικού σχεδίου, μια πρωτοποριακή μητροπολιτική ανάπτυξη, η οποία θα συνδυάζει την ομορφιά και τα μοναδικά χαρακτηριστικά της περιοχής, με εμβληματικά κτήρια, πρωτοποριακές υποδομές και ποικίλες υπηρεσίες υψηλού επιπέδου, που θα βελτιώσουν την καθημερινότητα εκατομμυρίων κατοίκων της Αττικής. Η επένδυση προβλέπει την ανάπτυξη οικιστικών ζωνών, ξενοδοχείων, εμπορικών κέντρων και καταστημάτων, θεματικών πάρκων, μουσείων τέχνης και πολιτισμού, υπαίθριων πολιτιστικών χώρων, κέντρων υγείας και ευεξίας, χώρων αθλητισμού και αναψυχής, τη δημιουργία ενός σύγχρονου επιχειρηματικού, εκπαιδευτικού, ερευνητικού κόμβου καθώς και την πλήρη αναβάθμιση της υπάρχουσας μαρίνας και του παραλιακού μετώπου. Κεντρικό συστατικό στοιχείο της επένδυσης και χαρακτηριστικό της φιλοσοφίας της, είναι η δημιουργία και η συντήρηση ενός πάρκου 2.000.000 τετραγωνικών μέτρων, ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο, με ελεύθερη πρόσβαση προς το κοινό καθώς και η αναβάθμιση του παραλιακού μετώπου, με επίσης ελεύθερη πρόσβαση προς το κοινό.» ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΟ…

Τι σημαίνει όμως πρακτικά η πρόταση της LAMDA ,πέρα από τον ωραιοποιημένο λόγο περιγραφής των σχεδίων της για την περιοχή? Πολύ σύντομα σημαίνει «ξεπούλημα δημόσιου χώρου», επειδή όμως αυτό είναι γενικόλογο παραθέτουμε από κάτω μια συνοπτική ανάλυση.

Αρχικά, « εμβληματικά κτήρια, πρωτοποριακές υποδομές και ποικίλες υπηρεσίες υψηλού επιπέδου», είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς ότι οι συντελεστές δόμησης θα ανέβουν στα ύψη προκειμένου να ικανοποιηθούν και οι πιο designατες αρχιτεκτονικές διαμορφώσεις, ουσιαστικά μια «βίαιη» αρχιτεκτονική θα μετασχηματίσει το σχετικά ήπιο περιβάλλον σε μια καρικατούρα Monaco ή Las Vegas, προκαλώντας πραγματική υποβάθμιση του παράκτιου και όχι μόνο χώρου. Επίσης η ανάπτυξη ξενοδοχείων, εμπορικών κέντρων και καταστημάτων αλλά και η ανάβαθμιση όπως αναφέρεται της μαρίνας και του παραλιακού μετώπου, για τα αφεντικά σημαίνει κατασκευή νέων mall προκειμένου να ικανοποιείται μέχρι αηδίας η δίψα για κατανάλωση(αλήθεια ποιοι θα καταναλώνουν?) που σίγουρα υα υπάρχει καθεστώς εργασιακού μεσαίωνα, αλλά και προσέλκυση πλούσιων ελλήνων ή ξένων για να εξασφαλίσουν τη δική τους θέση στη μαρίνα και να παρκάρουν το γιοτ τους. Τέλος, τα περί της ελεύθερης πρόσβασης στην παραλία και στο πάρκο, φαίνονται πολύ «ωραία», όμως ας μην ξεχνάμε ότι μάλλον εννοούν την μη ύπαρξη οικονομικού βάρους για την είσοδο στο χώρο(γεγονός και αυτό υπό αμφισβήτηση) κατά τα άλλα, οι σεκιουριτάδες θα αλωνίζουν και θα σκανάρουν το χώρο μην τυχόν και ακουστεί/συμβει τίποτα παράξενο, μην τυχόν και τίποτα ξεφύγει από την κανονικότητα.

Υπάρχει κάποια προοπτική για την εξέλιξη του χώρου του πρώην αεροδρομίου πέρα από μια βίαιη μετατροπή του σε μια κόπια του dumbai? Πιστεύουμε πως ναι, αλλά θέλει δουλειά. Διαφορετικές απόψεις/ενστάσεις για το παραπάνω μέλλον του χώρου έχουν διατυπωθεί ακόμα και από το ΕΜΠ , μέσω του εργαστηρίου αστικού περιβάλλοντος της αρχιτεκτονικής, αλλά και από άλλους κατά καιρούς «ειδικούς ή μη» Όμως είναι τελικά αυτό που πρέπει να ζητάει το ανταγωνιστικό κίνημα? Μάλλον όχι, το ουσιαστικό ζητούμενο είναι η οικειοποίηση του δημόσιου χώρου από την ίδια την κοινωνία και προπαντώς από τους αγωνιζόμενους/ες. Μια στείρα «πρασινοποίηση» του χώρου μπορεί να δημιουργεί καλύτερο κλίμα και να είναι ευκαιρία αποθέωσης της «ομορφιάς « μιας πόλης, αλλά δεν είναι η ουσία. Η ουσία είναι η δραστηριοποίηση του ίδιου του κινήματος, των κατοίκων αλλά και καθενός/μιας που δεν ανέχεται ο δημόσιος χώρος, ο ζωντανός δημόσιος χώρος να γίνεται παιχνίδι ανάμεσα σε κράτος και επενδυτές, να αποστειρώνεται, να μετατρέπται σε ένα βουβό χώρο που προωθεί την κανονικότητα, την υποταγή και το φόβο. Το ζητούμενο λοιπόν  είναι ο ζωντανός δημόσιος αστικός χώρος, που βοηθάει την κοινωνικοποίηση, που βοηθάει να ορισούμε τις ζωές μας και όχι να μας καταστέλλουν οι κάθε είδους αστυνόμοι ή σεκιούριτι και τελικά μεταμορφώνει αυτόν τον αλλοτριωμένο χώρο και χρόνο της μητρόπολης σε κάτι ευεργετικό στα μέτρα του δυνατού μέσα σε αυτό το σύστημα. Ο αγώνας για την οικειοποίηση του δημόσιου χώρου είναι κομμάτι του ταξικού ανταγωνισμού και δεν πρέπει να υποτιμάται.

lev

Τις τελευταίες εβδομάδες διεξήχθη ένας δίκαιος αγώνας από τους διοικητικούς υπαλλήλους του Πολυτεχνείου της Αθήνας, ενάντια στη διαθεσιμότητα και στις απολύσεις. Μέχρι εδώ όλα καλά, στο πολυτεχνείο βέβαια δεν υπάρχουν μόνο αυτοί ,αλλά υπάρχουν και άλλες ομάδες/κατηγορίες ανθρώπων, όπως οι καθηγητάδες, οι κοσμήτορες, οι λέκτορες και το φοιτηταριάτο, «θεμέλια»  θα έλεγε κανείς μέλη της «κοινότητας».

Ο αγώνας των υπαλλήλων αυτός δημιούργησε μια διαφορετική κοινωνική πραγματικότητα για το χώρο του εμπ, κάνοντας να σπάσει η κανονικότητα των μαθημάτων και της έρευνας, και είναι φανερό πως προκειμένου να νικήσουν και να πετύχουν τον στόχο τους τέτοιοι αγώνες, είναι αναγκαίο να ανοιχτούν στην κοινωνία και να εξασφαλίσουν την αμέριστη αλληλεγγύη και άλλων αγωνιζόμενων κομματιών της.

Ένα από  αυτά τα κομμάτια κάποιος θα θεωρήσει τους φοιτητές/τριες, είναι όμως έτσι; Δικαιώνουν οι φοιτητές/τριες ή έστω ένα μεγάλο τμήμα των φοιτητών/τριών σήμερα τον τίτλο του « πρωτοπόρου, μαζικού, ανατρεπτικού» κινήματος που αποδίδουν κατά καιρούς διάφοροι; Μάλλον όχι… βέβαια το πιο εύκολο από μεριάς κάποιου είναι να κριτικάρει και σιχτιρίζει τους πάντες χωρίς ουσιαστική αιτιολόγηση, οπότε ένα σκέτο όχι ή μάλλον όχι, δεν αποτελεί  ουσιώδη απάντηση. Χρειάζεται και το «γιατί» του.

Είναι αλήθεια πως πλέον μεγάλη μερίδα φοιτητών/τριων τρέχουν πίσω από τα γεγονότα ή δεν τα ακολουθούν καθόλου, αδιαφορώντας παντελώς για το συμβαίνει γύρω τους, γεγονός που απορρέει από πολλούς παράγοντες. Το γενικότερο κλίμα πολιτικής/κοινωνικής απάθειας, μιζέριας και υπέρμετρης ατομικοποίησης συλλογικών προβλημάτων που προκύπτουν είναι αδιαμφισβήτητα κάποιοι από τους παραπάνω παράγοντες. Πέρα από τα γνωστά παραταξιακά στελέχη της ΔΑΠ,ΠΑΣΠ και όποιου άλλου συντηρητικού/αντιδραστικού/φασιστικού σχηματισμού.  Ο σημερινός «μέσος» φοιτητής/τρια δυστυχώς , πέρα από κάποιες εξαιρέσεις, έχει καταστεί σε μεγάλο βαθμό από την κυρίαρχη πρακτική ένα υποκείμενο που αφήνει όλες του τις ελπίδες σε ηγέτες είτε τους παραπάνω «μπουζοκόβιους», «κλαμπάδες» και «σημειωσάκηδες» είτε επαγγελματίες επίδοξους κομματάρχες της αριστερής φουρνιάς. Υπάρχουν και  περιπτώσεις ιδιαίτερα στο εμπ, (παλιότερα τουλάχιστον ήταν η «πόρτα» για το χρήμα και τη δόξα για τους πτυχιούχους του), που άτομα «μεθυσμένα» από τις υποσχέσεις για κοινωνική ανέλιξη, πλουτισμό ,φήμη και άλλα παρόμοια αγνοούν παντελώς την πολιτική διάσταση ενός κοινωνικού χώρου και κανιβαλίζουν με την πρώτη ευκαιρία ,έχοντας μονάχα στο κεφάλι τους πως και πότε θα τελειώσουν την εκάστοτε σχολή τους για να βρουν όχι απλά δουλειά αλλά και δουλειά με «υπεραμοιβή» και μάλιστα σε θέση διευθυντή/αφεντικού. Το να τελειώσει κάποιος τη σχολή του δεν αποτελεί έγκλημα, αλλά το να πατάει επί πτωμάτων χωρίς έλεος είναι πλήρως συγχρονισμός με την αστική ιδεολογία του ατομισμού και του «κοιτάω μόνο την πάρτη μου» και μόνο προτέρημα και κατόρθωμα δεν είναι. Η λέξη «καριερίστες» καθίσταται πλέον φτωχή για να περιγράψει την κατάσταση αυτού του είδους των φοιτητών.

Όμως παρ’όλη την δυσμένεια της κατάστασης, η απαισιοδοξία είναι ο χειρότερος σύμβουλος για οποιαδήποτε ανατροπή και ειδικά αυτού του συστήματος που μέσα στο πανεπιστήμιο προσπαθεί να επιβάλλει και εν μέρει το έχει καταφέρει συνθήκες κοινωνικού αυτοματισμού, άγριας εκμετάλλευσης (πχ απλήρωτες πρακτικές ή πενιχρές αμοιβές) και έντονης εντατικοποίησης. Για  αυτό δεν έχει νόημα μόνο η κριτική στην σημερινή κατάσταση αλλά είναι τεράστιας σημασίας ζήτημα η αντιπρόταση που θα σπάσει το φόβο και τη μοιρολατρία και θα στήσει ανάχωμα στην επέλαση των αφεντικών και στο πανεπιστήμιο και στην κοινωνία.

Η λογική της παραταξιακής σωτηρίας είναι καιρός πια να πάει περίπατο, η πραγματική λύση είναι η αδιαμεσολάβητη οργάνωση των αγωνιζόμενων φοιτητών μέσα από αντι-ιεραρχικές συνελεύσεις, εκεί όπου πραγματώνεται η αληθινή συμμετοχή, εκεί όπου οι σχέσεις που δημιουργούνται είναι πράγματι συντροφικές και όχι ψηφοφόρου-υποψηφίου, εκεί που κάθε αγώνας γίνεται από αληθινή ανάγκη για ένα καλύτερο κόσμο.

Επιπλέον , οι επευφημίες για κοινωνική κινητικότητα μάλλον θα πρέπει να κοπάσουν καθώς το σύστημα σταμάτησε να «πουλάει» ευημερία και γύρισε σελίδα. Αυτή τη συγκυρία και για πολύ ακόμα  κυριαρχεί η ωμή καταστολή(επιθέσεις αστυνομίας στους μετανάστες μικροπωλητές στην ΑΣΟΕΕ ,καθηγητικές απειλές σε αγωνιστές στο Φυσικομαθητικό, παραίνεση για σεκιούριτι στις σχολές), που μόνο με συλλογικές και δυναμικές διαδικασίες θα σταματήσει και όχι με «σπασμωδικά εγώ» που σπανίως γλιτώνουν από την καταστροφή.

Είναι καιρός να βγουν μπροστά ξανά οι αγωνιζόμενοι φοιτητές/τριες χωρίς αυταπάτες και να τολμήσουν να μπουν στο δρόμο του αγώνα και άτομα χωρίς κινηματικές εμπειρίες,να δείξουν την αλληλεγγύη τους με συντονισμένο αγώνα σε κάθε κομμάτι που δρα ενάντια στο εκμεταλλευτικό σύστημα και μακριά από λογικές φασισμού και ρατσισμού. Πέρα από αυτό να οργανωθούν και οι ίδιοι φοιτητές/τριες από τα κάτω για να πετύχουν επιμέρους νίκες ενάντια στα σχέδια των αφεντικών, αλλά και το βασικό κομμάτι της υπόθεσης είναι η καλλιέργεια συνολικής αμφισβήτησης του υπάρχοντος κοινωνικού σχηματισμού.

 ελευθεριακή τοπογραφία

χαρτογραφώντας την κοινωνική απελευθέρωση

Δεκάδες άστεγοι ζουν με την αβεβαιότητα του αύριο, χρήστες βιώνουν στο πετσί τους τον κοινωνικό αποκλεισμό και την εγκατάλειψη. Ντόπιοι και μετανάστες εργάτες προσπαθούν καθημερινά να εξασφαλίσουν ένα μεροκάματο επιβίωσης. Ιερόδουλες εξευτελίζονται σε καθημερινή βάση από τους «ευηπόληπτους» και μη νταβατζήδες και πορνοπελάτες τους. Ογκώδεις πολυκατοικίες συνθέτουν το τοπίο της μίζερης μητρόπολης. Αυτά θα συναντήσει κανείς μια τυπική μέρα στο μεταξουργείο και στον κεραμεικό πηγαίνοντας στη σχολή[1]. Ενώ αυτή είναι μια αυταπόδεικτη πραγματικότητα, οι φωνές της κυριαρχίας προσπαθούν να μας πείσουν με κάθε μηχανισμό τους (ΜΜΕ,μεγαλοκαθηγητάδες…)πως πρόκειται για πραγματικότητα αποκομμένη από τον μικρόκοσμο του πανεπιστημίου και ότι το μόνο που θα πρέπει να μας απασχολεί είναι οι σπουδές μας και η «μελλοντική μας καριέρα». Για μας τέτοιες λογικές έχουν στόχο να αποκρύψουν το γεγονός ότι το πανεπιστήμιο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την κοινωνία και αποτελεί ένα κοινωνικό χώρο με σημαντικό ρόλο στην εκάστοτε γειτονιά.[2]Ο χώρος της πόλης και οργάνωση του, επιδρά σε μεγάλο βαθμό και σε συλλογικό και σε ατομικό, όπως και οι κοινωνικοί αγώνες που εκτυλίσσονται σε αυτόν. Θέλοντας να καταπιαστούμε με ζητήματα των περιοχών γύρω από το γεωπονικό, μας κίνησε το ενδιαφέρον η σχεδιαζόμενη και πολυδιαφημιζόμενη ανάπλαση του μεταξουργείου και του κεραμεικού.

«Tο έργο αστικής αναζωογόνησης  Κεραμεικού-Μεταξουργείου προβλέπει την κατασκευή και μετασκευή 30 κτιρίων, την κατασκευή φοιτητικών και εξειδικευμένων κατοικιών, καθώς και τη στέγαση επιχειρήσεων τεχνολογίας. Είναι ένα έργο συνολικού προϋπολογισμού 70 εκ. Ευρώ, το οποίο θα στηρίξει το ΥΠΑΝ με την διαδικασία της ταχείας αδειοδότησης(Fast Track).»

«Το σημαντικό γι’ αυτές τις προσπάθειες, που καταβάλλουμε σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς και τον Δήμο της Αθήνας, είναι ότι στηρίζονται κατά κανόνα σε ιδιωτικά κεφάλαια. Η ανάπτυξη θα προκύψει τα επόμενα χρόνια από την ιδιωτική πρωτοβουλία.»

Νότης Μηταράκης, υφυπουργός Ανάπτυξης 

Εκτός από τα παραπάνω θα κατασκευαστεί εμπορικό κέντρο-χώρος «αναψυχής» 70εκ. ευρώ θα καλυφθούν κατά 50% από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Jessica και το υπόλοιπο μισό από κεφάλαια της εταιρείας Oliaros, η οποία έχει αναλάβει και προωθεί το έργο αστικής ανάπλασης «KM Properties», μέσω της ΜΚΟ μάσκας της  «ΚΜ-πρότυπη γειτονιά».

Η ανάπλαση αυτή στηρίζεται στην διαδικασία που ονομάζεται gentrification(«εξευγενισμός»).Κατά την πραγματοποίηση της, επιλέγονται λαϊκές συνοικίες(συνήθως του κέντρου) με μικρή εμπορική δραστηριότητα. Οδηγούνται τεχνηέντως στην υποβάθμιση , π.χ. με την αστυνομία να προωθεί πιάτσες(ναρκωτικά, σωματεμπόριο),με αποτέλεσμα η αξία των ακινήτων να πέφτει σημαντικά. Σε αυτό το σημείο διάφοροι επίδοξοι «αετονύχηδες» , οι οποίοι αγοράζουν μεγάλο αριθμό ακινήτων σε εξευτελιστικά χαμηλές τιμές, προχωράνε σε σχέδια “ανάπλασης” των περιοχών, με στόχο τη δημιουργία καλλιτεχνικών lifestyle εκθεσιακών κέντρων και των αντίστοιχων lifestyle μαγαζιών.

Τέτοιους είδους αναπλάσεις βρίσκουν μόνους ουσιαστικούς ωφελημένους, τους μεγαλοεργολάβους όπως τον φιλόδοξο επενδυτή της Oliaros, Τσάκωνα, που κερδίζουν τεράστια χρηματικά ποσά και επεκτείνουν τις επιχειρήσεις τους. Παράλληλα εντείνεται η αστυνομοκρατία στο όνομα του δόγματος της τάξης και της ασφάλειας, με στοχοποιήσεις μεταναστών, ιερόδουλων[3] και άλλων «ανεπιθύμητων» στο γκλάμουρ «παράδεισο» των αφεντικών.

Το μεταξουργείο ήταν από το 19^ο αιώνα και παραμένει μια εργατική συνοικία με ντόπιους αλλά και αρκετούς μετανάστες. Η υποβάθμιση της περιοχής συντελείται εδώ και περίπου 20 χρόνια, με στόχο την ισοπέδωση της συλλογικής μνήμης της συνοικίας. Τα κοινωνικά εγχειρήματα στην περιοχή δεν ευδοκίμησαν γνωρίζοντας την ωμή καταστολή του κράτους, όπως στην περίπτωση της εκκένωσης της κατάληψης Μυλλέρου και Γερμανικού από την αστυνομία (2006-07). Οι κυρίαρχοι μέσω της gentrification αλλά και με την προώθηση του απολιτίκ lifestyle , πέρα από την διάλυση της συλλογικής μνήμης του μεταξουργείου, προσπαθούν να εδραιώσουν ένα κλίμα αποστείρωσης του χώρου και να τον κατευθύνουν στα μέτρα τους.

Η επανοικειοποίηση των χώρων μας δεν πραγματώνεται με καμία ιδιωτική πρωτοβουλία, τις οποίες και διατυμπανίζουν περήφανα τα παπαγαλάκια ΜΜΕ, αλλά με τη συλλογική διαμόρφωση και την αυτοδιαχείριση τους. Οι χώροι ανήκουν σε αυτούς που ζουν, δραστηριοποιούνται, αγωνίζονται και αλληλεπιδρούν μαζί τους. Για μας κάθε διεκδίκηση ανοιχτού και ελεύθερου χώρου, μέσα στα περιορισμένα όρια του καπιταλισμού δεν είναι άσκοπη, θεωρούμε όμως αναγκαίο να πλαισιωθεί με την κατεύθυνση της ευρύτερης ανατροπής του σάπιου συστήματος. Σκοπός μας λοιπόν δεν είναι να καταστήσουμε τους χώρους της πόλης κρατικούς ή δημοτικούς, αλλά πραγματικά και κυριολεκτικά δημόσιους.

οι φοιτητές : βιαστικός και περαστικός

Στο αστικό πανεπιστήμιο, το κυριότερο όργανο αποφάσεων των φοιτητών είναι η γενική συνέλευση του συλλόγου. Είναι λοιπόν επιτακτικό ζήτημα η προπαγάνδιση της στους φοιτητές και η ουσιώδης παρέμβαση με ξεκάθαρο λόγο σε αυτήν. Όμως τι είδους γενικές συνελεύσεις χρειάζεται το κίνημα των φοιτητών για να ενδυναμωθεί? Αυτό είναι ένα κρίσιμο ερώτημα που δεν μπορεί να απαντηθεί σε μερικές γραμμές ή από κάποιες πεφωτισμένες δυνάμεις, καθώς η απάντηση βρίσκεται μέσα στις ζωντανές κινηματικές διαδικασίες. Βέβαια είναι θεμιτό να καταγραφούν σκέψεις και  προβληματισμοί γι’ αυτή τη  διαδικασία του συλλόγου, οι οποίοι θα βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση και ερμηνεία της.

Γενική συνέλευση ως πεδίο συνδιαμόρφωσης ή ως πεδίο ταξικού ανταγωνισμού?

Η κοινωνία που ζούμε είναι μία ταξικά διαχωρισμένη κοινωνία, καθώς υπάρχουν καταπιεστές και καταπιεσμένοι, αφεντικά και εργάτες. Άρα και το πανεπιστήμιο ως επιμέρους στοιχείο της υπάρχουσας κοινωνίας εμπεριέχει μέσα του τον ταξικό διαχωρισμό. Όλοι οι φοιτητές δεν έχουν κοινά συμφέροντα και επιδιώξεις ούτε τις ίδιες καταβολές, γι ‘αυτό η οργάνωση των φοιτητών δεν πρέπει να γίνεται αόριστα και ακαθορίστα αλλά πάνω σε συγκεκριμένες ταξικές βάσεις. Ακόμα το γεγονός πως οι φοιτητές δεν καθιστούν μια ομοιογενής ομάδα με κοινά κίνητρα αποκλείει δυστυχώς την δυνατότητα στην σημερινή ταξική κοινωνία οι γενικές συνελεύσεις να αποτελέσουν διαδικασίες συνδιαμόρφωσης και σύνθεσης. Θεωρείται αδύνατο στις περισσότερες των περιπτώσεων οργανωμένες δυνάμεις ή άτομα που εκπροσωπούν το σάπιο αυτό σύστημα και αναπαράγουν τις λογικές του ατομικισμού, του καριερισμού και της απάθειας να συνεργαστούν και να συμπράξουν σε απελευθερωτική κατεύθυνση με δυνάμεις ή άτομα που θεωρούν ως σημαντικές τις αξίες της αλληλεγγύης , της αλληλοβοήθειας και της αξιοπρέπειας και αγωνίζονται για έναν καλύτερο κόσμο. Είναι επιζήμιο να παραγνωρίζουμε και να αγνοόυμε τις ταξικές διαφορές και να απολιτικοποιούμε το πανεπιστήμιο, γιατί με αυτόν τον τρόπο  του αφαιρούμε την φανερή ταξική του υπόσταση και χωρίς αυτήν την σημαντική ερμηνεία του πανεπιστημίου, χάνεται η δυνατότητα πιο ουσιαστικής και πιο δημιουργικής παρέμβασης σε αυτό. Η γενική συνέλευση των φοιτητών σε αυτό το συγκεκριμένο πανεπιστήμιο/εργοστάσιο και φορέα των αστικών κοινωνικών σχέσεων μάλλον ταιριάζει καλύτερα σε συνέλευση σωματείου που υπάρχουν ριζικές διαφωνίες και ασυμβίβαστα μεταξύ τους σκεπτικά. Έτσι λοιπόν προκειμένου να παρθούν αγωνιστικές και προωθητικές για το κίνημα αμφισβήτησης αποφάσεις θα πρέπει να παρέμβεις με σαφή ανατρεπτική κατεύεθυνση και να ανταγωνιστείς μέσα σε αυτό το χάος τις αντιδραστικές δυνάμεις είτε ως άτομο είτε πιο δυναμικά μέσα από μία οργανωμένη με οριζόντιες διαδικασίες ομαδοποιήση.

Ευκαιρίες για συνδιαμόρφωση

Επειδή όπως τονίστηκε παραπάνω η γενική συνέλευση είναι μια διαδικασία διαμάχης τις περισσότερες των περιπτώσεων ανάμεσα σε διαφορετικές οπτικές και εν τέλει ανάμεσα σε διαφορετικούς κόσμους, υπάρχουν άλλες ευκαιρίες συνδιαμόρφωσης ισότιμα μεταξύ των ατόμων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η συντονιστική επιτροπή κατάληψης, που είναι ανοικτή και πραγματοποιείται μετά από απόφαση της γ.σ. για κατάληψη και έρχεται να συμπληρώσει την κατειλημμένη σχολή με δράσεις και εκδηλώσεις(σε αυτό το σημείο δε θα σχολιάσουμε τις προσπάθειες των αριστερών για καπέλωμα και ηγεμονία σε αυτά τα συντονιστικά). Σε μια τέτοια διαδικασία είναι αναγκαίο ο καθένας που συμμετέχει να εκφράζεται και να τοποθετείται, να αναλαμβάνει ευθύνες χωρίς αρχηγούς και να προτείνει ιδέες. Άλλες ευκαιρίες είναι πρωτοβουλίες φοιτητών/τριών για διάφορα θέματα.

Η γενική συνέλευση, με τις όποιες προβληματικές της, στο σημερινό αστικό πανεπιστήμιο αποτελεί ένα πεδίο κοινωνικοπολιτικής ζύμωσης και δεν πρέπει να απαξιώνεται. Επιπλέον, είναι αναμφίβολα μια ευκαιρία παρέμβασης, μια ευκαιρία να ακουστεί, να διαδοθεί και να ενδυναμώσει η ελευθεριακή και αυτόνομη σκέψη, να γίνουν γνωστές οι ιδέες της αλληλεγγύης και της αυτόοργάνωσης και η δυνατότητα για τη ύπαρξη ενός καλύτερου και δικαιότερου κόσμου χωρίς αφεντικά .

ελευθεριακή τοπογραφία

χαρτογραφώντας την κοινωνική απελευθέρωση

 Στη σημερινή συγκυρία όπου η αστική τάξη και οι λακέδες της έχουν εξαπολύσει δριμύτατη επίθεση στα εργαζόμενα και εξαθλιωμένα κομμάτια της κοινωνίας, το αστικό πανεπιστήμιο ως μέρος της κοινωνικής πραγματικότητας αποτελεί αναμφίβολα πεδίο ταξικού και κοινωνικού ανταγωνισμού. Έτσι λοιπόν καθίσταται ζήτημα ουσίας η συνεχής και συνεπής παρέμβαση με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά  μέσα σε αυτό.

Γιατί οργάνωση?

Ο καπιταλισμός μέσω ιδεολογημάτων και βίας προσπαθεί να απομονώσει το άτομο και να το εξωθήσει σε ένα διαρκή πόλεμο εναντίον όλων προκειμένου να καταφέρει να επιβιώσει. Προσπαθεί να εκφυλίσει με κάθε τρόπο κάθε έννοια συλλογικής διεκδίκησης και  συλλογικής συνείδησης. Γι’ αυτό, είναι αναγκαία η συλλογικοποίηση των ατόμων σε κάθε κοινωνικό χώρο, όπως είναι δηλαδή και το πανεπιστήμιο. Μέσα από την οργάνωση σε ομάδες τα άτομα έρχονται σε επαφή μεταξύ τους, μοιράζονται τις ιδέες τους, δημιουργούνται δεσμοί συντροφικότητας και αλληλεγγύης, σπάει έμπρακτα ο απομονωτισμός και ο «φιλοτομαρισμός», πολλαπλασιάζεται η δυναμική της αντίστασης των εκμεταλλευόμενων και προκύπτει ένας συμπαγής και συνεκτικός λόγος εναντίωσης στο υπάρχον σύστημα με καλύτερα διατυπωμένες προτάσεις για μάχες στο σήμερα αλλά και σκέψεις για μια αυριανή κοινωνία. Ο ρόλος του αυθορμητισμού έχει δείξει τα όρια του στο κίνημα καθώς διαδραματίζει προωθητικό ρόλο μόνο στο ξεκίνημα μιας αντίστασης και μετά αδυνατεί να συνεχίσει το ίδιο ενδυναμωτικά με αποτέλεσμα να ατονίζει. Σε αυτό το σημείο οι σταθερές οργανωμένες δομές παίρνουν τη σκυτάλη και δίνουν την απαραίτητη ζωντάνια προκειμένου να διατηρηθεί η μαχητικότητα και η ανατρεπτική διάθεση του κινήματος.

Τι μορφής οργάνωση ?

Βασικό στοιχείο για μια κοινωνία αποτελεί η μορφή οργάνωσης της.  Ο τρόπος που συλλογικοποείται κάποιος δείχνει και τις επιθυμίες του για την οργανωτική μορφή της κοινωνίας που θέλει. Οι μορφές οργάνωσης ομάδων είναι διάφορες, όμως αν μπορούν να διαχωριστούν σε 2 μεγάλες κατηγορίες είναι οι εξής: οι κάθετες(από πάνω προς τα κάτω ) και οι οριζόντιες.

Οι κάθετες ή ιεραρχικές είναι απότοκο της ταξικής διαίρεσης των κοινωνιών. Ουσιαστικά εμποδίζουν την ολόπλευρη ανάπτυξη του ατόμου και το καθιστούν δέσμιο της εξουσίας των ανωτέρων του. Προωθούν την σκληρή πειθαρχία, τον ετεροκαθορισμό και την υποταγή.

Σε αντίθεση με το παραπάνω χρεωκοπημένο μοντέλο, οι οριζόντιες αντι-ιεραρχικές δομές εξασφαλίζουν την ισοτιμία των ατόμων σε μια ομάδα και δίνουν την ευκαιρία στο κάθε μέλος να εκφράζει τις απόψεις και τους προβληματισμούς του. Στις οριζόντιες μορφές οργάνωσης είναι περιττοί οι αρχηγοί, οι καθοδηγητές και οι αυθεντίες. Επίσης είναι σημαντικό να αναφερθεί πως «σπάει» εμπράκτως η λογική της ανάθεσης από μέρους ατόμων σε άλλα άτομα, και ο καθένας λαμβάνει την ευθύνη του εαυτού του.

Όσον αφορά τις αποφάσεις, αυτές θα λαμβάνονται στη συνέλευση της ομάδας μέσα από συνδιαμόρφωση και σύνθεση( όλοι θα εκθέτουν τις απόψεις τους και θα προκύπτει το μίνιμουμ των συμφωνιών).Σε περίπτωση μόνο τακτικών ζητημάτων ενδείκνυται  ως ύστατη λύση η πλειοψηφία η ή συναίνεση κομματιού ατόμων, με σεβασμό βέβαια στις μειοψηφούσες απόψεις.

Τέλος να τονιστεί πως οι θέσεις και οι διαδικασίες της ομάδας είναι θεμιτό να είναι καταγεγραμμένες και τροποποιήσιμες προκειμένου να αποφευχθούν περιπτώσεις άτυπης ιεραρχίας, αλλά και για να μπορεί ο καθένας να ανατρέχει σε αυτές ισότιμα και όποτε θελήσει.

Αξιακά

Μία ομάδα που παρεμβαίνει σε ένα κοινωνικό χώρο καθορίζει από μόνη της την ταυτότητα της και αυτό την διαφοροποιεί από τις υπόλοιπες. Στοιχειώδη αξιακά για μία ελευθεριακή/αυτόνομη ομάδα /σχήμα που παρεμβαίνει σε μία σχολή είναι : οι οριζόντιες δομές, η διαπίστωση για την εκμεταλλευτική και καταπιεστική φύση του υπάρχοντος συστήματος που πρέπει να ανατραπεί, η μη συμμετοχή στις εκλογικές διαδικασίες ως αναπαραγωγή της λογικής της ανάθεσης, η άρνηση καθοδήγησης από πολιτικούς φορείς, η εναντίωση σε λογικές ρατσισμού, φασισμού και σεξισμού, η ταξική φύση του πανεπιστημίου και πως ένα πραγματικά δημιουργικό πανεπιστήμιο θα είναι δυνατό να εμφανιστεί σε μία αταξική κοινωνία.

Συμπεράσματα

Καθίσταται, λοιπόν, αναγκαία η δημιουργία όσο το δυνατόν περισσότερων τέτοιων ταξικών ομάδων στα πανεπιστήμια που θα παρεμβαίνουν όπου τους δίνεται η ευκαιρία στο σημερινό πανεπιστήμιο-κάτεργο και θα θέτουν και επιμέρους διεκδικήσεις στο προσκήνιο (βιβλία, στέγαση, ανθρώπινοι ρυθμοί σπουδών ) αλλά και θα έχουν ως ορίζοντα το συνολικό γκρέμισμα του καπιταλισμού και τη δημιουργία μιας αυτοδιευθυνόμενης κοινωνίας στην οποία θα λειτουργήσει ένα πανεπιστήμιο απαλλαγμένο από λογικές κέρδους, καριερισμού και τις επιταγές της αγοράς.

ελευθεριακή τοπογραφία 

χαρτογραφώντας την κοινωνική απελευθέρωση

Το εκπαιδευτικό σύστημα, στον καπιταλισμό αποτελεί έναν από τους πλέον κομβικής σημασίας ιδεολογικούς μηχανισμούς του. Ειδικότερα ο θεσμός της ανώτατης εκπαίδευσης εξυπηρετεί το κεφάλαιο και το κράτος με πολύ αποτελεσματικό τρόπο. Πέρα από την προώθηση των κυρίαρχων ιδεολογιών, ο θεσμός αυτός παράγει και κέρδος για τους καπιταλιστές μέσω διάφορων ερευνών και προγραμμάτων. Σε αυτό, λοιπόν, το αστικό πανεπιστήμιο οργανώνονται και δρουν ομάδες(παρατάξεις, σχήματα, στέκια) διαφόρων «αποχρώσεων» και πεποιθήσεων, που η καθεμία έχει διαφορετική ανάγνωση της πραγματικότητας και διαφορετικούς σκοπούς.

Οι καθεστωτικές φοιτητικές παρατάξεις (ΠΑΣΠ,ΔΑΠ-ΝΔΦΚ) και διάφορες άλλες με ακροδεξιό-φασιστικό λόγο ντυμένο με «ανεξάρτητο μανδύα» φιλικά προσκείμενες κυρίως στη δεύτερη, συνθέτουν το τοπίο των συντηρητικών δυνάμεων στις σχολές. Αυτές οι δυνάμεις αποτελούν αδιαμφισβήτητα όργανο του συστήματος, καθώς εμποδίζουν και συκοφαντούν αγώνες και διεκδικήσεις, αναπαράγουν συνεχώς τον ατομικισμό, τον ανταγωνισμό και τον κοινωνικό κανιβαλισμό και δέχονται αδιαμαρτύρητα, τις περισσότερες φορές, τις μεταρρυθμίσεις που κάνει το κράτος προκειμένου να καταστήσει πιο επικερδές για τους μεγαλοεπιχειρηματίες το πανεπιστήμιο. Tις οποίες φορές διαφωνούν με κάποιο σχέδιο του κράτους, οι αντιστάσεις τους ή είναι μηδαμινές έως ανύπαρκτες ή προσπαθούν μάταια να πιέσουν με άκρως θεσμικές λύσεις όπως απλές επιστολές.

Οι παρατάξεις αυτές δεν στοχεύουν στην δημιουργία ενός δυναμικού φοιτητικού και ενός ευρύτερα κοινωνικού κινήματος ανατροπής, καθώς ο ρόλος τους είναι να παθητικοποιούν τους φοιτητές και να εκφυλίζουν κάθε συλλογική διαδικασία αμφισβήτησης του υπάρχοντος.

Από την άλλη πλευρά, στο πανεπιστήμιο υπάρχουν και φωνές αντίστασης στα σχέδια του κράτους, με ταξική ανάλυση, που θέτουν πιο ειλικρινείς προβληματισμούς σε σχέση με τις παραπάνω ενσωματωμένες στο σύστημα παρατάξεις. Όμως  δε σημαίνει πως οτιδήποτε εναντιώνεται στους κρατικούς σχεδιασμούς, προτάσσει ταυτόχρονα και μια ουσιαστική λύση.

Προβληματικό σημείο διαδραματίζει η λογική της ανάθεσης και της πρωτοπορίας πάνω στην οποία στηρίζονται διάφορες αριστερές παρατάξεις, αυτό εκδηλώνεται και μέσω της λειτουργίας τους αλλά και μέσω των εκλογών. Αυτές οι λογικές κρατούν δέσμιο το κίνημα και δεν δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες ώστε μαζικοποιηθεί και να δυναμώσει και να γίνει πραγματικός παράγοντας ανατροπής,δεδομένου του ότι ο φοιτητής δεν κάνει τον αγώνα δικιά του υπόθεση αλλά ελπίζει σε σωτήρες.

Ένα ουσιαστικό βήμα για συνεπής και συνεχής οργάνωση των φοιτητών με ταξικά κριτήρια, είναι η δημιουργία περισσότερων αντι-ιεραρχικών, συλλογικών και αυτόνομων δομών, μακριά από λογικές αντιπροσώπευσης και ιδιώτευσης. Δομές, οι οποίες θα αποφασίζουν με συνδιαμόρφωση και δε θα είναι ουρά κανενός πολιτικού φορέα, θα παρεμβαίνουν σε κάθε δυνατή περίπτωση,  θα συνδέονται μεταξύ τους και θα συντονίζονται έτσι ώστε η απάντηση να είναι συνολικότερη και αποτελεσματικότερη, θα θεωρούν σημαντικές τις μερικές διεκδικήσεις αλλά δε θα μένουν εκεί διότι θα έχουν ως απώτερο στόχο την κατάργηση αυτού του εκμεταλλευτικού συστήματος και την οικοδόμηση μιας αυτοδιευθυνόμενης κοινωνίας.

ΑΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΤΟΙ ΤΑΞΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΣΕ ΚΑΘΕ ΣΧΟΛΗ

ελευθεριακή τοπογραφία

χαρτογραφώντας την κοινωνική απελευθέρωση